Podejmowanie decyzji w modelu Cournota

    Niemal zawsze decyzje podejmowane przez uczestników dowolnego rynku muszą uwzględniać istnienie innych podmiotów dostarczających te same dobra. Graczy rynkowych, pomimo wzajemnej niezależności cechuje wtedy postępowanie o znamionach strategicznego, a w istocie często takowym jest i może być modelowane z użyciem narzędzi matematycznych. Jednym z najstarszych modeli konkurencji niedoskonałej jest model zaproponowany w I połowie XIX wieku przez francuskiego ekonomistę A. Cournota. W modelu tym producenci wytwarzają identyczne dobro, a konsumenci są cenotwórcami. Od wielkości popytu zależy cena, podczas gdy dostawcy dobra dostosowują wyłącznie wielkość własnej produkcji do jej poziomu. W tak zdefiniowanej zależności, dwóch producentów toczy swoistą grę rynkową, zgodnie z regułami której każdy z nich dąży do maksymalizacji własnego zysku, decydując o poziomie swojej produkcji, a przyjmując za znaną wielkość produkcji oponenta. W rzeczywistości wolumen produkcji drugiego z podmiotów nie jest znany pierwszemu (i na odwrót), a w analizie przyjmowane są teoretycznie możliwe wielkości produkcji konkurenta i dla każdej z nich wyznaczana jest odpowiedź. Optymalne zachowanie producentów, przejawiające się w doborze stosownego poziomu produkcji w funkcji reakcji na produkcję konkurenta, jest – jak w oryginalnej analizie Cournota – realizowane z założeniem, że każdy z producentów byłby w stanie dostarczyć całkowitą ilość dobra zaspakajającą popyt przy zerowym koszcie krańcowym produkcji. Praktyczne funkcjonowanie tak sformułowanego zagadnienia wyjaśniono poniżej na przykładzie gry dwóch producentów kruszyw drobnych. W obrębie akumulacyjnej moreny czołowej udokumentowano złoża naturalnych kruszyw piaszczysto-żwirowych. Kopalina w każdym ze złóż posiada bardzo zbliżone parametry jakościowe i umożliwia pozyskanie nieróżniących się wzajemnie klas asortymentu surowcowego. Dwa z nich zostały zagospodarowane przez odrębne podmioty gospodarcze, których kluczowym produktem są kruszywa drobne.

Cały artykuł dostępny w magazynie Surowce i Maszyny Budowlane 4-5/2014.

Fot.photogenica