Pierwszą „okazją” do narażenia się na zbyt wysokie koszty związane z oponami jest zakup nowej maszyny. Negocjacje zwykle koncentrują się na cenie maszyny i dopasowaniu oferty sprzedawcy do niezbyt wnikliwie zbadanych potrzeb przedsiębiorcy. Ogumienie rzadko jest tematem dyskusji, bo przyjmuje się, że standardowe opony założone w fabryce są najlepiej dostosowane do warunków pracy maszyny. To założenie rzadko się potwierdza. Co gorsze, maszyna stojąca na placu u dealera może być wyposażona w ogumienie niestandardowe. A nieodpowiednie do warunków pracy opony nie przetrwają tylu godzin, ile się spodziewasz. To może cię kosztować znacznie więcej niż wynegocjowany rabat do ceny maszyny.

Gdy kupujesz maszynę używaną, to prawdopodobieństwo dopasowania opon do twoich potrzeb jest jeszcze mniejsze.

Czy cena czyni cuda?

Następna „okazja” do kosztownego błędu nadarzy się, gdy trzeba wymienić zużyte opony i wybierzesz je tylko z powodu ceny. W czasie eksploatacji ogumienia jego koszt będzie wyższy niż przewidywany, jeżeli nie będą przestrzegane zasady ustalone zarówno przez producenta opon, jak i producenta maszyny.

Błędy w doborze i eksploatacji opon powodują częstsze ich uszkodzenia, a to generuje koszty spowodowane przestojami maszyny. Koszty takich błędów mierzy się w dziesiątkach tysięcy złotych. A o lepszej i tańszej eksploatacji maszyn mówimy przecież wtedy, gdy uzyskaliśmy najniższy koszt całkowity na godzinę pracy maszyny lub na jednostkę wykonanej produkcji. Koszty ogumienia zwykle przewyższają koszty okresowej obsługi technicznej maszyny, więc warto mieć nad nimi kontrolę.

Dobór opon

Koszty ogumienia są najniższe, gdy:

•    Opony są dopasowane do przewidywanych warunków pracy.

•    Przestrzega się zasad eksploatacji ogumienia ustalonych przez producenta opon i producenta maszyny.

Dobór właściwego ogumienia jest dość skomplikowanym zadaniem, bo ogumienie maszyny budowlanej musi spełniać wiele sprzecznych ze sobą warunków:

•    dobra przyczepność podczas przyspieszania, hamowania, zmiany kierunku jazdy,

•    samooczyszczanie bieżnika,

•    odporność bieżnika opony na ścieranie,

•    odporność na uderzenia i przecięcia,

•    odporność na wysoką temperaturę pracy, czyli zdolność do długotrwałej jazdy z wysoką prędkością,

•    odporność materiału opony na długotrwałe działanie olejów i innych substancji chemicznych,

•    mały opór toczenia,

•    zdolność przeniesienia jak największej masy maszyny i urobku na grunt,

•    zapewnienie stabilności maszyny (na boki, przód/ tył),

•    zapewnienie optymalnych warunków jazdy po drogach betonowych i asfaltowych,

•    zapewnienie maszynie zdolności jazdy po bezdrożach, w błocie, piasku lub na wyrobisku skalnym,

•    niewywoływanie wibracji,

•    łatwość naprawy uszkodzeń,

•    możliwość nałożenia nowego bieżnika.

Aby koszt ogumienia był najmniejszy, trzeba znaleźć rozsądny kompromis między tymi wymaganiami i ceną. To wymaga przyjrzenia się wielu parametrom opon dostępnych na rynku.

Eksploatacja opon

O profesjonalnej eksploatacji ogumienia maszyny budowlanej mówimy nie wtedy, gdy udało się kupić opony najtańsze na rynku, lecz gdy ich godzinowy koszt eksploatacji osiąga najniższą wartość. To oznacza utrzymanie opon jak najdłużej w stanie nadającym się do użytku oraz zminimalizowanie kosztów napraw i czasu przestojów maszyn związanych z ogumieniem. Aby to osiągnąć – jeśli opony są dobrane prawidłowo – należy:

•    Utrzymywać prawidłowe ciśnienie.

•    Nie przeciążać opony.

•    Nie przekraczać średniej prędkości dopuszczalnej w danych warunkach.

•    Nie jeździć z ładunkiem na dłuższym dystansie, niż określony podczas doboru opony.

•    Utrzymywać nawierzchnię miejsca pracy maszyny we właściwym stanie.

•    Profesjonalnie operować maszyną.

•    Włączyć obsługę ogumienia do czynności okresowej obsługi technicznej.

•    Prowadzić zapisy historii eksploatacji ogumienia.

W czasie eksploatacji maszyny może się zdarzyć, że ogumienie będzie musiało przez dłuższy czas być używane w innych warunkach pracy niż uwzględnione podczas doboru opon. Wtedy jego trwałość może drastycznie się obniżyć. Trzeba sprawdzić, czy nie będzie opłacalna wymiana opon na bardziej odpowiednie.

Cały artykuł został opublikowany w nr 2-3/2018 dwumiesięcznika "Surowce i Maszyny Budowlane".