Rozwój technologiczny i przemiany w środowisku społeczno-kulturowym wywierają duży wpływ na każdą jednostkę i powodują konieczność przystosowywania się do nowych warunków w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu, w którym żyjemy. Podobnie dzieje się w otoczeniu gospodarczym przedsiębiorstw.

Zazwyczaj wszystkie decyzje w biznesie wiążą się z konkretnymi oczekiwaniami. Wkraczając na drogę systematycznego usprawniania codziennych procesów i praktyk, firma CEMEX postawiła sobie kilka celów. Podstawową wartością w CEMEX jest szeroko pojęte bezpieczeństwo, dlatego jednym z elementów wszystkich działań podejmowanych w ramach kultury ciągłego doskonalenia jest koncentracja na identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń oraz na poprawie bezpieczeństwa. Realizowana strategia jest ściśle nakierowana na potrzeby klienta, na określenie i tworzenie wartości dodanej, ponieważ nasz udział w sukcesie klientów to przede wszystkim dostarczanie produktów wysokiej jakości, stosowanie innowacyjnych rozwiązań oraz poprawa efektywności i produktywności, co dzięki systematycznemu podejściu zapewnia obniżenie kosztów i poprawę konkurencyjności. Podstawą i siłą napędową wszystkich inicjatyw są ludzie, nasi pracownicy, dlatego tak ważne jest budowanie mocnych zespołów i zachęcenie pracowników do angażowania się w inicjowanie zmian. Spójne dążenie do osiągnięcia wszystkich celów, które wzajemnie się uzupełniają, to budowanie harmonijnej kultury organizacji w cementowniach CEMEX-u – określonej jako Doskonałość Operacyjna CEMEX.

Kaskadowanie celów i Lean Management, Six Sigma

Doskonałość operacyjna CEMEX (Operational Excellence ) – to strategia korporacyjna oparta na głównych filarach CEMEX, którymi są: misja firmy, strategia, model operacyjny oraz zdefiniowane wartości. Jest to warte podkreślenia, gdyż doświadczenia nasze dowodzą, jak istotne jest skuteczne zakomunikowanie i zrozumienie celów firmy na każdym poziomie organizacji. W sposób systemowy i planowy, wykorzystując różne metody komunikacji, staramy się dotrzeć do każdego pracownika. Przełożenie celów strategicznych przedsiębiorstwa na cele pojedynczych pracowników, zwane inaczej kaskadowaniem celów, pozwala nie tylko na osiągnięcie pełnego zrozumienia dla realizowanych zadań wśród załogi, ale przede wszystkim na podniesienie zaangażowania pracowników, co z kolei przekłada się na zbudowanie realnych planów działania dla poszczególnych zadań. Koncentrujemy się na określeniu najlepszych praktyk i wspólnych procesów w każdym zakładzie CEMEX, aby osiągnąć najwyższą wartość dla naszych pracowników, klientów, udziałowców i społeczności, w których funkcjonujemy.

Kierunek, w którym podążamy wraz z innymi zakładami CEMEX na świecie, wyznaczony został w oparciu o zastosowanie metodologii Lean Management i Six Sigma. Lean Management to metoda zarządzania przedsiębiorstwem, wywodząca się z praktyk przemysłowych japońskiej Toyoty, zakładająca eliminację marnotrawstwa, poprzez wykorzystanie różnych technik i narzędzi oraz koncentrację na tym wszystkim, co stanowi wartość z punktu widzenia klienta. Sukces Toyoty, wypracowany i zasłużony, stanowi wzór dla wszystkich firm wdrażających program. Wzór, którego próby powielenia podejmowane są przez przedsiębiorstwa różnych branż, obecnie już nie tylko motoryzacyjnej. Możemy zaobserwować elementy systemu zarządzania Toyoty w urzędach czy w szpitalach.

Czy bycie „lean” jest trendy? Firmy stosujące metodologię Lean Management odnoszą z tego powodu liczne korzyści. I choć system produkcji Toyoty uznany jest za najefektywniejszy system produkcyjny, jaki stworzono do tej pory, to jednak niewielu przedsiębiorstwom udało się powielić sukcesy japońskiej firmy.

W CEMEX koncepcja zarządzania Lean uzupełniona została przez system Six Sigma. Six Sigma to metoda ciągłej poprawy jakości, wywodząca się z amerykańskiego przedsiębiorstwa Motorola, oparta na statystycznej analizie procesów. W cementowniach, gdzie wyniki procesów zależą od wielu zmiennych, zastosowanie Six Sigma ma na celu poprawę kontroli procesów i zmniejszenie zmienności parametrów.

Jak się ciągle doskonalić

Aby ułatwić globalną transformację w CEMEX, pierwsze, pilotażowe projekty zainicjowane i wdrożone zostały w zakładach w Stanach Zjednoczonych. Gdy w miarę upływu czasu zauważono realne i wymierne korzyści ze stosowania metod Lean Six Sigma oraz ze zmiany sposobu podejścia do rozwiązywania bieżących problemów produkcyjnych, firma podjęła działania w kierunku standardowego i spójnego wprowadzenia kultury opartej na Doskonałości Operacyjnej CEMEX we wszystkich zakładach cementowych na całym świecie. Bardzo interesującym doświadczeniem było przeprowadzenie w europejskich zakładach tygodniowej oceny produktywności. Przy wspólnym udziale osób z różnych zakładów, z różnych krajów, prowadzona była obserwacja pracowników wybranego zakładu podczas wykonywania ich codziennej pracy (tzw. DILO – Day In the Life Of – analiza dnia pracy). Na czym polega DILO? W uproszczeniu – to szczegółowa rejestracja wykonywanych prac oraz późniejsza ocena pod kątem czynności, które stanowią wartość dodaną dla procesów oraz tych, które nie przynoszą żadnej wartości. Dzięki takiej ocenie, przeprowadzonej dla wielu różnorodnych stanowisk firmy, możliwe było wskazanie pracownikom tych czynności, które są czystą stratą. Był to początek zmiany sposobu myślenia. Ocena produktywności to z jednej strony określenie stanu obecnego, a z drugiej realne i precyzyjne rekomendacje, pozwalające wskazać obszary do poprawy i zdefiniować przyszły stan procesów. Z pewnością można uznać to zdarzenie za ćwiczenie „otwierające oczy”, i choć nie do końca komfortowa jest praca z podążającym za pracownikiem „cieniem”, to jednak oceniane są procesy, a nie sama praca wykonywana przez pracownika. Wszyscy zauważyli, że w wielu obszarach można podjąć działania, które pomogą tak przeorganizować pracę, aby była ona mniej uciążliwa i bardziej efektywna.

Szkolenia na różnych szczeblach

Kolejnym krokiem milowym było rozpoczęcie cyklu szkoleń dla pracowników CEMEX. W pierwszej kolejności przez warsztat Green Belt (zielony pas) przeszli kierownicy i liderzy. Szkolenia prowadzili nasi trenerzy wewnętrzni z CEMEX USA. Następnie przeprowadzone zostały szkolenia Yellow Belt (żółty pas), w których uczestniczyli pozostali pracownicy naszych zakładów. Celem szkoleń podstawowych dla wszystkich pracowników było poznanie fundamentalnych narzędzi Lean Management, m.in.: identyfikowania strat, zarządzania wizualnego, koncepcji 5S i Kaizen stosowanych w zakładach CEMEX. Z dużym sukcesem w CEMEX prowadzone są również szkolenia w zakresie Lean Six Sigma Black Belt (czarny pas) – dedykowane dla osób nadzorujących i wspomagających ciągłe doskonalenie i wdrażanie Lean Six Sigma w zakładach oraz dla kadry zarządzającej. Podczas szkolenia każdy uczestnik prowadzi własny projekt doskonalący, z obszaru swojej codziennej pracy, bezpośrednio wykorzystując poznane metody i kompetencje. Połączenie metodologii Lean Management, koncentrującej się na dostarczaniu wartości dla klienta oraz eliminacji marnotrawstwa wraz z metodologią Six Sigma opartej na statystycznej analizie procesów, daje doskonałą podstawę do rozwiązywania nawet najbardziej skomplikowanych wyzwań biznesowych. Tym bardziej, że uczestnicy rozwijają również swoje umiejętności kierowania zespołem i zarządzania projektem. Grupy do certyfikacji na czarny pas dobierane są ze wszystkich zakładów CEMEX, co jest wyjątkową wartością dodaną tych szkoleń ze względu na cenną wymianę wzajemnych doświadczeń pomiędzy kolegami różnych narodowości.

Ważne, by pracownik wiedział dlaczego

Zapewnienie dobrego poziomu zrozumienia wśród pracowników jest niezwykle istotnym punktem bazowym, które pozwala na metodyczne rozpoczęcie wdrażania poznanych metod. Liczne efekty wspólnych działań pracowników są doskonale widoczne w zakładach CEMEX w Polsce. Bazując na zdroworozsądkowym podejściu do realizacji strategii ciągłego doskonalenia, na samodyscyplinie pracowników, porządku w miejscu pracy i dobrym gospodarowaniu, systematycznie poprawiana jest efektywność procesów. Warto podkreślić, że wszystkie podejmowane działania mają bezpośredni związek z dbałością o utrzymanie najwyższych standardów bezpieczeństwa. Przykładem jest wdrożenie planu poprawy bezpieczeństwa w zakresie zarządzania ruchem pieszych i pojazdów na terenach zakładów. Po przeprowadzonej analizie ruchu w wielu miejscach poprawiona została jakość dróg, zbudowano nowe chodniki, barierki, przejścia dla pieszych, uzupełniono oznakowanie, wycięte zostały drzewa grożące zawaleniem.

5S, Waste Walk, Karta Pracy Standardowej oraz DMAIC

Kolejnym przykładem jest realizacja koncepcji 5S, której celem jest utrzymanie dobrze zorganizowanego i bezpiecznego stanowiska pracy. Dzięki praktykom 5S można zwiększyć wydajność pracy, poprawić produktywność, usprawnić przebieg procesów, poprawić jakość produktów, a w konsekwencji obniżyć koszty, eliminując równocześnie wszelkie zidentyfikowane straty. Metodyka 5S wdrażana jest systematycznie w naszych zakładach, dzięki czemu poprawiamy również wygląd i estetykę miejsc pracy. Działania te stanowią mocny fundament do dalszego doskonalenia, tym bardziej, że wszystkie zmiany inicjowane i realizowane są przez samych pracowników.

W celu identyfikacji, a następnie eliminacji strat i wszelkich objawów marnotrawstwa wykorzystywane są, oprócz analizy dnia pracy DILO, też inne narzędzia z zakresu Lean Management, na przykład audyty Waste Walk, czyli celowe obserwacje wybranych obszarów pracy. Aby poprawić efektywność procesów, a równocześnie zapewnić bezpieczny, standardowy i powtarzalny sposób wykonywania prac, opracowywane są Karty Pracy Standardowej, dostępne dla pracowników.

Metodą, która pomaga systematycznie podjąć kolejne kroki i zapewnić skuteczną realizację pomysłu – od samego początku, poprzez zebranie danych i faktów, aż do realizacji projektu – jest DMAIC. Metoda ta oparta jest na pięciu głównych etapach: zdefiniowanie celów poprawy (D – Define), pomiar aktualnych parametrów (M – Measure), analiza czynników wpływających na procesy i możliwości wprowadzenia usprawnień (A – Analyze), praktyczne wprowadzenie zmian (I – Improve) oraz monitorowanie wyników (C – Control). DMAIC, jako metodyczny sposób umożliwiający obiektywne spojrzenie na problem, jego zrozumienie i dogłębną analizę stosowany jest do projektów o różnym stopniu skomplikowania. Nawet drobne optymalizacje przy wykorzystaniu tego narzędzia pozwalają powoli wpłynąć na zmianę sposobu myślenia pracowników i umocnienie wykorzystania narzędzi z zakresu Lean Six Sigma. Wraz z ugruntowaniem praktyk leanowych pojawia się również coraz więcej pomysłów optymalizacyjnych.
     

*** Globalne wdrożenie Lean Six Sigma w zakładach CEMEX stanowi nie lada wyzwanie, ponieważ firma obecna jest w ponad 50 krajach, o różnym potencjale początkowym oraz o różnych kulturach. I mimo że trudno jest prowadzić w sposób jednolity wszystkie działania, to jednak można skutecznie oceniać czy wszyscy podążamy w tym samym kierunku, oraz wzajemnie się wspierać przy codziennych zadaniach. Obecnie, dodatkowym procesem prowadzonym wspólnie przez przedstawicieli z różnych krajów jest Ocena Dojrzałości Systemu. Ocena ta, określająca poziom wdrożenia wybranych elementów z zakresu Lean Six Sigma, pomaga ukierunkować na te obszary, które nadal wymagają większego wysiłku i umocnienia w systemie. Doskonałość Operacyjna to podróż, w którą wspólnie w CEMEX wyruszyliśmy, to gra zespołowa, w której najważniejsza jest współpraca, to przede wszystkim budowanie kultury organizacji zorientowanej na ciągły rozwój i uczenie się pracowników.
 

Artykuł został również opublikowany w nr 4/2018 magazynu "Surowce i Maszyny Budowlane".