Nie ma w zasadzie wątpliwości, że urabianie złoża za pomocą techniki strzelniczej jest najlepszą i najtańszą metodą pozyskiwania surowców skalnych – czy to na potrzeby produkcji kruszyw czy też przeznaczonych do dalszej przeróbki w procesie wytwarzania cementu czy wapna. Mimo swoich niewątpliwych zalet, technika strzelnicza ma również swoje ograniczenia. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy zakład górniczy zlokalizowany jest w pobliżu obiektów chronionych, najczęściej zabudowań mieszkalnych. Występujące wtedy ograniczenia środowiskowe, związane przede wszystkim z generowaniem hałasu i drgań antropogenicznych, rozrzutem odłamków czy powietrzną falą uderzeniową, powodują konieczność zmniejszania odpalanej jednorazowo ilości materiałów wybuchowych, co z kolei powoduje konieczność częstszego prowadzenia prac strzałowych. Powstaje zatem błędne koło: mieszkańcy skarżąc się na uciążliwość kopalni, doprowadzają do ograniczenia ilości jednorazowo odpalanego ładunku, a kopalnia zwiększa częstotliwość prac strzałowych, aby utrzymać wydobycie – większa ilość robót strzelniczych powoduje dalsze zwiększenie oddziaływania na środowisko.

Współczesna technika wypracowała szereg metod mechanicznego urabiania złoża – począwszy od bardziej popularnych, takich jak młoty hydrauliczne, poprzez mniej standardowe rozwiązania, jak urabianie palnikiem termicznym, strugą wody pod wysokim ciśnieniem, za pomocą materiałów pęczniejących, z wykorzystaniem zrywarek czy kombajnów odkrywkowych. Metodą stosunkowo nową, zarówno na światowym, jak i na polskim rynku, jest wykorzystanie montowanych na wysięgniku koparki hydraulicznej mimośrodowych zrywaków skalnych. Hiszpański producent zaprezentował je po raz pierwszy w roku 2009. Artykuł ma za zadanie przedstawić wstępne doświadczenia z wykorzystania tego urządzenia w jednej z kopalń wapieni i margli.


Autor: mgr inż. Szymon Sypniowski, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

fot.: BMP'

Jak zamówić prenumeratę czasopisma drukowaną/elektroniczną