Lepszą definicją byłoby określenie, że giełda jest miejscem obrotu różnymi walorami. Istnieje między innymi giełda towarowa. Czym ona jest i jak organizowany jest na niej handel?

Pojęcie giełdy towarowej

Giełda towarowa, jak sama nazwa wskazuje, jest miejscem obrotu towarami. W miejscu tym dochodzi do ścierania się ze sobą przeciwstawnych sił podaży i popytu. Towary, którymi obraca się na giełdzie towarowej, są ujednolicone pod względem jakości. Trzeba powiedzieć, że jest to miejsce handlu surowcami (więcej informacji: www.xtb.com/pl/surowce-kb), takimi jak ropa naftowa, gaz ziemny, czy węgiel i inne, podobne.

Obrót towarami na giełdach towarowych organizowany jest na szeroką skalę, co determinuje jednocześnie to, kto jest jej członkiem. Liczba członków takiej giełdy jest ograniczona, a zasady członkowskie wyśrubowane. Są one zebrane w statucie giełdy, który może być statutem ustawowym, gdy giełda organizowana jest przez państwo lub statutem zatwierdzanym przez organ państwowy, jeśli ma charakter korporacyjny. W statucie określony jest sposób uzyskiwania i utraty prawa do bycia członkiem giełdy towarowej, a także sposoby ustalania i ogłaszania kursów surowców czy przeprowadzania poszczególnych sesji.

działania giełdy towarowej jest kształtowanie koniunktury na różnych rynkach, usprawnianie obrotu krajowego i międzynarodowego.

Pierwsze giełdy towarowe

Historia giełd towarowych sięga XVI wieku, kiedy zorganizowano pierwsze takie rynki w północnych Włoszech. Z czasem podobne giełdy przeniosły się do handlowych centrów europejskich. Największy rozkwit giełd towarowych przypada na przełom XIX i XX wieku.

Pierwszą giełdą towarową o światowym zasięgu była giełda amerykańska - Chicago Board of Trade, powstała w połowie XIX wieku. Obracano na niej głównie zbożami, a z czasem również w Chicago powstała bardzo ważna giełda, na której handlowano m.in. mięsem.

W Polsce największe giełdy towarowe to Giełda Poznańska Towarowa, Warszawska Giełda Towarowa oraz Giełda Galicyjska w Tarnowie. Warto podkreślić, że w naszym kraju giełdy te mogą być prowadzone wyłącznie w formie prawnej spółki, o ile otrzyma ona stosowne zezwolenie na taką działalność.

Obecnie giełdy towarowe tracą na znaczeniu, głównie przez rozwój handlu na rynku surowców przez internetowe platformy transakcyjne, dostarczane przez giełdy.

Rodzaje giełd towarowych

W zależności od tego, jakie znaczenie ma giełda, jakie transakcje są na niej przeprowadzane i co jest przedmiotem obrotu, giełdy towarowe dzielą się na różne kategorie. Ze względu na znaczenie wyróżniamy giełdy międzynarodowe i wewnątrzkrajowe. Na giełdach towarowych obraca się wieloma różnorodnymi przedmiotami tego samego typu. Przedmiotem obrotu tychże giełd mogą być:

• bawełna, juta, kauczuk,
• metale, w tym miedź, cynk, aluminium, ołów, srebro, nikiel, wolfram,
• produkty roślinne, jak kawa, cukier, kakao, kukurydza, proso, jęczmień, owies, pszenica, nasiona roślin oleistych, tłuszcze roślinne itp.,
• smary,
• chemikalia, jak soda kaustyczna i alkohol etylowy,
• materiały pędne.

Najmniejszą jednostką sprzedaży na giełdzie towarowej jest jeden kontrakt. Stworzono go dla ułatwienia handlu, ponieważ stanowi on ilość wystandaryzowanego dobra. Na przykład, dla giełdy towarowej w Nowym Jorku jeden kontrakt bawełny składa się ze 100 bel bawełny o wadze 500 lbs, czyli około 25 ton.

Najważniejsze giełdy towarowe na świecie

Główną giełdą towarową na świecie, jeśli chodzi o metale przemysłowe, jak miedź, nikiel, czy aluminium, jest londyńska giełda metali. Duże znaczenie ma także giełda towarowa w Londynie i w Nowym Jorku, o ile chodzi o ropę naftową. Płody rolne są sprzedawane i kupowane na giełdzie towarowej w Chicago. Można na niej kupić i sprzedać, a także zainwestować w kwotowane kontrakty na bawełnę, śrutę sojową, soję, kukurydzę i pszenicę. W Europie na giełdzie w Paryżu obraca się rzepakiem czy pszenicą. Na nowojorskim rynku towarowym obecny jest obrót na tzw. soft commodities, m.in. na kawie, kakao i cukrze.