Trzy tygodnie badań
„Quarry Life Award” to konkurs organizowany przez koncern HeidelbergCement i Grupę Górażdże dla naukowców i studentów kierunków przyrodniczych polskich uczelni wyższych oraz organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną przyrody. Na trzy tygodnie przed zakończeniem ostatniego etapu konkursu uczestnicy mogą poszczycić się wieloma osiągnięciami w zakresie odkrycia cennych gatunków fauny i flory, występujących w kopalniach Grupy Górażdże, a także pomysłami na bardziej efektywne działania rekultywacyjne służące wzbogaceniu bioróżnorodności tych terenów.

Konkurs
Jury konkursu nie będzie miało łatwego zadania – tematy projektów były bardzo zróżnicowane, nastawione na realizację odmiennych i ważkich z punktu widzenia ochrony bioróżnorodności, celów. Do głównego etapu konkursu, czyli realizacji prac badawczych zakwalifikowało się w sumie pięć najwyżej ocenionych projektów, które na przestrzeni sześciu ostatnich miesięcy były prowadzone w kopalniach Grupy Górażdże.

Co udało się odkryć?
Naukowcy z Uniwersytetów Wrocławskiego i Przyrodniczego we Wrocławiu postawili sobie za cel zbadanie szaty roślinnej wyrobisk oraz przeprowadzenie analizy glebowego banku nasion. Na trzy tygodnie przed zakończeniem projektu wiemy już, że podczas prowadzonych prac przyrodnikom udało się odkryć kolejne stanowisko pięciornika skalnego Potentilla rupestris – bardzo rzadkiego gatunku rośliny z rodziny różowatych, ujętego na „Czerwonej liście roślin i grzybów Polski”. Ten sam gatunek pięciornika udało się odkryć również dwa lata temu, podczas pierwszej edycji konkursu „QLA”, jednak w innej kopalni. – Najwidoczniej tereny powyrobiskowe stanowią ostoję dla pięciornika, co może okazać się jego ostatnią nadzieją na przetrwanie w czasach nasilającego się rozwoju cywilizacyjnego – tłumaczy obecność tego gatunku w Kopalni Nowogród Bobrzański Grzegorz Swacha, lider projektu.

Odkrycia
Z kolei naukowcom z Towarzystwa Herpetologicznego NATRIX udało się naliczyć w innej kopalni – Górażdże aż 19 unikalnych osobników gniewosza plamistego – rzadko spotykanego w Polsce węża dusiciela, który szczególnie upodobał sobie tereny odkryte, wyrobiska. Odkryciem okazała się również liczna populacja ropuchy zielonej. Na tym jednak nie koniec osiągnięć w zakresie odkrywania kopalnianej fauny. Dużym zaskoczeniem dla innego uczestnika konkursu – Stowarzyszenia „Natura i Człowiek”, które pod lupę wzięło dzikie pszczoły, było odnotowanie na terenie Kopalni Górażdże kilkudziesięciu gatunków pszczół, a przy okazji również modliszki zwyczajnej, jedynego przedstawiciela modliszek w Europie Wschodniej. Gatunek ten jest w Polsce pod ochroną, a jego siedliska do tej pory udało się sklasyfikować jedynie w kilku miejscach w Polsce.

Fot. Grzegorz Swacha

Projekt
Pozostałe dwa projekty były realizowane w całości lub po części na terenie Kopalni Nowogród Bobrzański w woj. lubuskim. Pierwszy z nich  dotyczył kompleksowej inwentaryzacji i waloryzacji przyrodniczej terenu tej kopalni oraz stworzenia na bazie otrzymanych wyników atrakcyjnej oferty edukacyjnej, w tym wyznaczenia wokół kopalni ścieżki przyrodniczej. W ten projekt zaangażowani byli nie tylko studenci i naukowcy Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego, ale również osoby o innym profilu zawodowym, tacy jak studenci architektury i urbanistyki UZ  czy też leśnik z nadleśnictwa Gubin. Projekt realizowany przez naukowców z Uniwersytetu Śląskiego i Akademii Techniczno-Humanistycznej zakładał natomiast wykazanie, w jaki sposób stosunki wodne i hydrochemiczne wpływają na bioróżnorodność wyrobisk. Realizacja projektu wymagała przeprowadzenia badań porównawczych na terenie trzech kopalń: Nowogród Bobrzański, Górażdże oraz Wójcice koło Nysy na Opolszczyźnie.

Laureaci
Przed nami podsumowanie prac oraz ogłoszenie listy laureatów – tych poznamy w listopadzie podczas uroczystej gali. Zespoły walczą o nagrody finansowe o wartości 5 000, 3 000 oraz 1 500 EUR. Wszystkie projekty zakwalifikowane do finału polskiej edycji wezmą udział również w rywalizacji międzynarodowej, gdzie cała pula nagród wynosi 80 000 EUR. Głosować na ulubiony projekt można na stronie: www.quarrylifeaward.pl.

Źródło i fot. Grupa Górażdze