Maszyny i urządzenia, które można stosować w ruchu zakładu

Z uwagi na szczególny charakter zasad prowadzenia ruchu zakładów górniczych oraz kwestie bezpieczeństwa, w ruchu zakładu górniczego można stosować tylko te maszyny i urządzenia, które spełniają wymogi określone w art. 113 ust. 1. Są one przez przepisy określane zbiorczo mianem „wyrobów” i zostały zakwalifikowane do trzech kategorii.

W pierwszej kategorii mieszczą się te wyroby, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności, określone w ustawie o systemie oceny zgodności. Do drugiej kategorii zaliczane są wyroby określone w przepisach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie dopuszczania wyrobów do stosowania w zakładach górniczych (Dz.U. Nr 99, poz. 1003 – ze zm.), które będzie stosowane aż do czasu wydania przygotowywanego nowego rozporządzenia normującego tę materię. Wreszcie w trzeciej kategorii znajdziemy wyroby określone w rozporządzeniu ruchowym czy w przygotowywanym rozporządzeniu strzałowym. Przepisy te wskazywać będą przede wszystkim wymagania dotyczące wyrobów; dla przykładu można wskazać na § 97 rozporządzenia ruchowego[1], regulujący wymogi dla przenośników taśmowych stosowanych w odkrywkowych zakładach górniczych. Należy pamiętać, iż wyrób stosowany w ruchu zakładu górniczego podlega – co do zasady – procedurze dopuszczenia przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego, co następuje w formie decyzji administracyjnej (art. 113 ust. 2 PGG).

Materia ta jest na tyle bogata, że warto poświęcić im odrębne opracowanie. W ramach niniejszego artykułu wspomnę jedynie, iż dopuszczenie wydane przez Prezesa WUG określa zakres dozwolonych zmian wyrobu. W przypadku, gdy planowana modernizacja urządzenia wykraczałaby poza granice dozwolonych zmian, wówczas koniecznym stałoby się ponowienie procedury dopuszczenia zmodyfikowanego wyrobu.

Oddanie do ruchu

Powyżej wspomniana procedura dopuszczenia do ruchu maszyn i urządzeń nie jest jedyną procedurą wymaganą dla umożliwienia korzystania z maszyn i urządzeń w ruchu zakładu górniczego. Poza dopuszczeniem, koniecznym jest jeszcze uzyskanie w wielu przypadkach pozwolenia lub zezwolenia na oddanie do ruchu konkretnej maszyny lub urządzenia. Zagadnienie to uregulowane jest w art. 114 PGG. Samo pozwolenie (lub zezwolenie) na oddanie do ruchu oznacza formalną zgodę na korzystanie z obiektu, maszyny, urządzenia (a w podziemnych zakładach górniczych – ściany lub oddziału) w ruchu zakładu górniczego. Wedle przepisów, część obiektów, maszyn i urządzeń wymaga dodatkowego pozwolenia wydawanego przez właściwego dyrektora okręgowego urzędu górniczego (lub dyrektora Specjalistycznego Urzędu Górniczego, w skrócie: SUG), a część – jedynie zarządzenia wydanego przez kierownika ruchu danego zakładu górniczego. W szczegółach wygląda to następująco:

jeśli obiekt, maszyna lub urządzenie stanowi wyposażenie lub część składową obiektu budowlanego zakładu górniczego, który wymaga pozyskania pozwolenia na użytkowanie (art. 55 Prawa budowlanego), to w takich przypadkach nie jest koniecznym wydawanie dla obiektu/maszyny/urządzenia pozwolenia lub zezwolenia na oddanie do ruchu;
w przypadku podstawowych obiektów, maszyn lub urządzeń zakładu górniczego, albo też wprowadzania istotnych zmian warunków eksploatacji prowadzonej z udziałem tych obiektów (maszyn, urządzeń), wówczas wymagane będzie pozyskanie decyzji dyrektora OUG – pozwolenia na oddanie obiektu (maszyny, urządzenia) do ruchu w danym zakładzie górniczym,
gdy chodzi o pozostałe obiekty, maszyny lub urządzenia, tj. takie, które nie spełniają warunków określonych w lit. a powyżej (nie stanowią wyposażenia obiektów budowlanych) oraz nie stanowią podstawowych obiektów (maszyn, urządzeń) zakładu górniczego (lit. b) – wówczas wymagane jest oddanie do ruchu w formie zezwolenia wydawanego przez kierownika ruchu zakładu górniczego.

[1] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 kwietnia 2013 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących prowadzenia ruchu odkrywkowego zakładu górniczego (Dz.U. z 2013 r. poz. 1008).

Cały artykuł dostępny w magazynie "Surowce i Maszyny Budowlane" 6/2014.