Podpisana w grudniu 2014 roku trójstronna umowa zakłada ochronę ptaków wodnych gniazdujących na wyspach występujących na terenie trzech kopalń surowców mineralnych należących do Grupy Górażdże: w Nowogrodzie Bobrzańskim, Malerzowicach i Wójcicach. W każdej z nich zostaną podjęte innego rodzaju działania ochronne na rzecz ptaków. Najbardziej spektakularne – bo podjęte po raz pierwszy w Polsce – było zwodowanie w ostatni piątek, 24 kwietnia, na wyeksploatowanym zbiorniku wodnym w Nowogrodzie Bobrzańskim betonowej wyspy. Jej zadaniem jest zapewnienie ptakom dogodnych warunków do gniazdowania na terenach poeksploatacyjnych. Za kilka dni na terenie tej samej kopalni pojawi się druga betonowa wyspa. Projekt jest realizowany głównie z myślą o dwóch gatunkach ptaków zagrożonych w skali Unii Europejskiej: rybitwie rzecznej i rybitwie białoczelnej i stanowi część szerszego Programu Ochrony Bioróżnorodności koncernu HeidelbergCement (Biodiversity Conservation Programme), który w Polsce jest realizowany pod hasłem: „Wzmocnienie roli zbiorników wodnych w kopalniach Grupy Górażdże jako ostoi dla ptaków gniazdujących na wyspach”.

Pierwsi w Polsce

W Polsce sztuczne wyspy dla ptaków były już kilkukrotnie stosowane z sukcesem, jednak jak dotąd nikt nie podjął się wykorzystania wysp wykonanych ze specjalnej betonowej mieszanki. Specjaliści z Górażdży i OTOP-u, aby w pełni przygotować się do realizacji nowego przedsięwzięcia, w marcu odwiedzili kopalnię Tovačov w Czechach, gdzie tego rodzaju wyspy stosowane są od kilku lat.

– Całe przedsięwzięcie ma na celu udostępnienie zagrożonym gatunkom ptaków dogodnych warunków do gniazdowania, a tym samym zwiększenie szans na wzrost populacji. Projekt wpisuje się w szerszą politykę koncernu HeidelbergCement w zakresie zarządzania bioróżnorodnością. W tym procesie szczególny nacisk stawiamy na ptaki, ponieważ zgodnie z analizą przeprowadzoną przez OTOP w 2014 roku, to właśnie one stanowią najliczniej reprezentowaną grupę gatunków rzadkich i zagrożonych na terenach kopalń surowców mineralnych należących do Grupy Górażdże. Wodowanie betonowych wysp jest elementem długofalowego procesu, którego celem jest zapewnienie zagrożonym gatunkom ptaków dogodnych warunków do gniazdowania i rozwoju na terenach poeksploatacyjnych – mówi Krzysztof Filusz, prezes Górażdże Kruszywa Sp. z o.o.

Solidna konstrukcja

Na jedną betonową wyspę składają się 3 bloki wykonane z tworzywa sztucznego pokrytego warstwą zbrojonego włóknem betonu. Każdy element cechuje duża wyporność, a dodatkowo wzmocnione dno zapobiega nadmiernym przechyłom. W górnej części wyspy zamontowany jest drewniany płotek zapobiegający wypadaniu piskląt. Do wysp nie mają dostępu drapieżniki, co znacznie zwiększa szanse na bezpieczne gniazdowanie i wzrost populacji rybitw.

Wyspa z półwyspu

Sztuczne wyspy dla ptaków to jedno z najciekawszych rozwiązań, które można zastosować w celu ochrony ptaków żyjących na terenach poeksploatacyjnych w kopalniach odkrywkowych, ale nie jedyne. Górażdże Kruszywa, w ramach umowy podpisanej z OTOP-em i BirdLife Europe, podejmą się również prac, których celem będzie stworzenie siedlisk lęgowych dla ptaków na wyspach Jeziora Nyskiego (w kopalni Wójcice) oraz w kopalni Malerzowice. Prace będą polegać na oczyszczeniu istniejących, naturalnych wysp z krzewów, samosiejek drzew i płatów trzciny, a dodatkowo w Malerzowicach od lądu zostanie odcięty półwysep, co pozwoli utworzyć tam naturalną, piaszczystą wyspę. Prace mają na celu stworzenie potencjalnych siedlisk lęgowych dla chronionych gatunków rybitw i mew (mewy czarnogłowej i siwej).

Całkowity budżet projektu wynosi 40 890 euro. Jego finansowanie zapewniają koncern HeidelbergCement w ramach współpracy z BirdLife International oraz Górażdże Kruszywa Sp. z o.o.