GIS w gospodarce surowcami mineralnymi
Systemy informacji przestrzennej służą do wprowadzania, gromadzenia i przetwarzania danych geograficznych. W praktyce można wykorzystać je m.in. do analizy sytuacji na rynku kruszyw poprzez zobrazowanie relacji podaży i popytu, jak również kreowania prognoz potencjalnego popytu w otoczeniu istniejącej lub nowo projektowanej kopalni wraz z oceną wpływu konkurencyjnych kopalń.
Technologia GIS pozwala łączyć typowe operacje wykonywane na danych gromadzonych w bazach, takie jak: zapytania, analizy statystyczne oraz operacje pozwalające wizualizować zjawiska przestrzenne oraz przeprowadzać analizy, a ich wyniki pozwala przedstawić w postaci map, raportów lub wykresów. Funkcjonalność programów GIS tworzy z nich idealne narzędzie do wszelkiego rodzaju analiz zachodzących pomiędzy różnymi warstwami danych przestrzennych (środowiskowych, społecznych, gospodarczych, ekonomicznych). Cechy te sprawiły, że narzędzia GIS wykorzystywane są w bardzo wielu gałęziach gospodarki oraz administracji.
Górnictwo jako przestrzeń
Możliwości, jakie daje zastosowanie oprogramowania klasy GIS, mogą służyć również w szeroko rozumianej gospodarce surowcami mineralnymi oraz w działalności kopalń odkrywkowych, które mogą być traktowane jako pewna wielowymiarowa (wieloaspektowa) przestrzeń, na którą składają się między innymi:
• obszary surowcowe (złoża),
• zagospodarowanie powierzchni,
• infrastruktura transportowa,
• komponenty środowiska,
• obszary chronione,
• społeczeństwo,
• potencjał gospodarczy (popyt),
• konkurencja.
Nałożenie na siebie wszystkich warstw kreuje namiastkę „rzeczywistego świata”, który może zostać wykorzystany do modelowania różnych zjawisk, sytuacji i zależności. Wykorzystanie GIS w górnictwie odkrywkowym do tego czasu dotyczyło w głównej mierze analiz przestrzennych wykonywanych na potrzeby waloryzacji złóż. A więc, badano lokalizacyjne współwystępowanie obszarów złożowych z: obszarami chronionymi, zbiornikami wód podziemnych, infrastrukturą transportową (drogową, kolejową), terenami zabudowanymi, itp. Innym zastosowaniem były geoprzestrzenne analizy na plikach grafiki wektorowej granic złóż, obszarów górniczych i terenów górniczych, których celem była identyfikacji struktury wielkości powierzchni eksploatowanych złóż oraz wskaźników charakteryzujących ich górnicze zagospodarowanie. Jednym z możliwych zastosowań jest również wykorzystanie GIS do analizy sytuacji na rynku kruszyw poprzez zobrazowanie relacji podaży i popytu, jak również kreowanie prognoz potencjalnego popytu w otoczeniu istniejącej lub nowo projektowanej kopalni wraz z oceną wpływu konkurencyjnych kopalń. Jako przykład powyższego zastosowania przedstwiono analizę przestrzenną produkcji kruszyw w województwie podkarpackim w odniesieniu do wariantowych stref popytu generowanego przez segment budownictwa kubaturowego. Analizę wykonano w programie MapInfo Professional.
Cały artykuł w magazynie "Surowce i Maszyny Budowane" 4-5/2015.