Popyt na kruszywa do betonu oraz
jego przestrzenny rozkład

Ocenę zużycia kruszyw oparto na podstawie prowadzonych badań dotyczących ich zapotrzebowania
w budownictwie kubaturowym. Szczegółowe wyniki
dotyczące segmentu budownictwa jednorodzinnego zostały zawarte w pracach [4, 5]. Szacunkowe zużycie kruszyw do betonu w budownictwie jednorodzinnym na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat przedstawiono na rysunku 4. Dla zidentyfikowanej w 2014 roku nowej powierzchni użytkowej domów jednorodzinnych, szacunek zapotrzebowania na kruszywa do betonu w regionie północno-zachodnim wynosił ok. 2,0 mln Mg, w tym ok. 1,3 mln Mg frakcji powyżej 2 mm oraz ok. 0,7 mln Mg frakcji poniżej 2 mm. Odnosząc to do wielkości wydobycia piasku i żwiru w regionie północno-zachodnim, które w 2014 roku wynosiło 22,5 mln Mg [1], zidentyfikowane zużycie stanowiło ok. 9%. Patrząc odrębnie na rynek żwiru oraz piasku udział ten jest zróżnicowany. Przyjmując średnią wartość punktu piaskowego w złożach w poszczególnych województwach na poziomie [2]: lubuskie (70%), wielkopolskie (78%), zachodniopomorskie (75%), w regionie północno-zachodnim w 2014 roku wydobyto ok. 17 mln Mg piasku oraz 5,5 mln Mg żwiru. Zatem udział zużycia kruszyw do betonu w segmencie budownictwa jednorodzinnego w wydobyciu żwiru należy ocenić na ok. 25%, a w wydobyciu piasku na ok. 4%. W samym województwie wielkopolskim budownictwo jednorodzinne zużywa
ok. 45% wielkości wydobycia żwirów.

RYS . 4
Szacunek zużycia kruszyw do betonu w budownictwie jednorodzinnym w latach 2005-2014

Tendencja zmian zużycia kruszyw jest lustrzanym odbiciem zmian w liczbie i powierzchni użytkowej budowanych domów. Zmniejszenie oszacowanego zużycia kruszyw do betonu, pomiędzy osiągniętym maksymalnym poziomem w 2007 roku a rokiem 2014, wyniosło ok. 1,16 mln Mg, w tym ok. 765 tys. Mg kruszyw o frakcji powyżej 2 mm. W tym okresie średnia wielkość wydobycia ze złoża w regionie północno- zachodnim wynosiła ok. 50 tys. Mg/rok [1], a więc teoretycznie spadek ten odpowiada wydobyciu w 23 statystycznych kopalniach. Uwzględniając sam rynek żwirów, statystycznie w jednej kopalni wydobywa się go ok. 12,5 tys. Mg (porównując to do zmniejszenia jego zużycia odpowiada to wydobyciu w ok. 60 kopalniach).

TAB . 2 Powiaty o największym udziale w powierzchni użytkowej budowanych domów oraz zużyciu kruszyw w regionie wschodnim

W tabeli 1 zestawiono pierwszą dziesiątkę powiatów pod względem: liczby domów, powierzchni użytkowej oraz zużycia kruszyw. Sumaryczny udział tych powiatów w oszacowanym zużyciu kruszyw w regionie wschodnim wynosił w 2014 roku ok. 53%. Większość powiatów zlokalizowana jest w województwie wielkopolskim. Największe zużycie kruszyw, ok. 390 tys. Mg, odnotowano w powiecie poznańskim. Różnica w zużyciu kruszyw w tym powiecie, a powiatem z ostatniej pozycji (kaliski), wynosi ok. 280 tys. Mg. W powiecie poznańskim w ostatnich latach buduje się najwięcej domów w kraju. Liczba rozpoczynanych budów jest większa niż w całym województwie: podlaskim, warmińsko-mazurskim, lubuskim oraz opolskim (blisko dwukrotnie). Udział powiatu poznańskiego w zużyciu regionalnym wynosi blisko 24%. Powiaty umiejscowione na kolejnych pozycjach posiadają dużo mniejsze udziały wynoszące ok. 3,5-4,0%.

RYS . 5
Wielkość popytu na kruszywa do betonu w budownictwie jednorodzinnym w poszczególnych powiatach regionu północno-zachodniego w 2014 roku