Organizacja pracy robót strzałowych

Stosowanie środków strzałowych z natury rzeczy stwarza poważne zagrożenie dla ich użytkowników, a także dla majątku trwałego znajdującego się w zasięgu ich oddziaływania. Użycie tych środków do celów cywilnych wiąże się bowiem z wykorzystywaniem reakcji wybuchowej. Towarzyszy jej m.in. duża prędkość reakcji, powstawanie znacznych ilości produktów gazowych, wysoka temperatura, wysokie ciśnienie oraz efekt świetlny i akustyczny. Do zagrożeń i ujemnych skutków, które mogą wystąpić podczas czynności związanych z wykonywaniem robót strzałowych, zaliczamy m.in. drgania parasejsmiczne, powietrzną falę uderzeniową, rozrzut odłamków skalnych, emisję toksycznych gazów i pyłów postrzałowych oraz zagrożenia występujące podczas składowania, transportu oraz prac załadunkowych i rozładunkowych środków strzałowych. Natomiast do zagrożeń powstałych na skutek robót strzałowych zaliczyć można: obrywanie się skał oraz niebezpieczeństwa związane z występowaniem w urobku ponadwymiarowych brył.

Roboty wiertniczo-strzałowe w odkrywkowym zakładzie górniczym można prowadzić według systemu wewnętrznego, a więc w całości własną załogą i środkami, bądź też systemu zewnętrznego – zlecając całość prac specjalistycznej firmie. Istnieje także opcja zlecenia części prac podmiotowi obcemu, podczas gdy drugą część wykonuje się we własnym zakresie. Mowa jest wówczas o systemie mieszanym.

System wewnętrzny był powszechnie stosowany w Polsce jeszcze w latach 90. ubiegłego stulecia. Aktualnie funkcjonuje w coraz mniejszej liczbie zakładów górniczych. W wielu przypadkach ważnym argumentem przemawiającym za rezygnacją z niego jest konieczność utrzymywania własnego składu MW, co generuje bardzo wysokie koszty. System wewnętrzny ma rację bytu w zakładach górniczych, które zmuszone są wykonywać roboty strzałowe nawet kilka razy dziennie. Odbywa się to głównie ze względu na duże wydobycie lub konieczność stosowania niewielkich maksymalnych ładunków MW, z uwagi na ochronę obiektów budowlanych prowadzących zaawansowaną eksploatację selektywną. W systemie wewnętrznym decyzja o wprowadzeniu nowoczesnych technologii, np. mechanicznego załadunku materiału wybuchowego, wiąże się ze znacznymi nakładami inwestycyjnymi. Przykładem takich kosztów może być choćby zakup samochodu do mechanicznego załadunku MW. Ponieważ realizowanie mechanicznego załadunku MW tylko w jednym zakładzie górniczym jest przeważnie przedsięwzięciem nieuzasadnionym ekonomicznie, to dla poprawy efektywności tej inwestycji można podjąć się wykonawstwa mechanicznego załadunku MW w innych zakładach górniczych.

Cały artykuł pojawił się w numerze 1/2017 magazynu "Surowce i Maszyny Budowlane"