Tytułowy zwrot „nowoczesność”, który będzie bardzo często przywołany w niniejszym artykule, może być przedmiotem wielu interpretacji, postrzegania i zrozumienia. Słownik wyrazów bliskoznacznych zawiera kilkadziesiąt synonimów, a definicje słowa „nowoczesność” też mogą być różnie określane w zależności od obszaru, w którym nazewnictwo ma być użyte.

Nowoczesność (ang. Modernity, fr. Modernité) w filozofii to postawa zakładająca prymat rozumu jako transcendentalnej normy społecznej (transcendentny to inaczej wymykający się zwykłemu ludzkiemu doświadczeniu, wykraczający poza zasięg ludzkiego poznania przy pomocy podstawowych pięciu zmysłów; niepoznawalny przy użyciu dostępnych środków naukowych). Nowoczesność według słownika języka polskiego to stan właściwy nowym czasom, postępowy, nie zacofany. Przenosząc na grunt biznesowy i stosując bardzo krótkie, jasne określenie możemy stwierdzić, że nowoczesność w naszej branży to nie tylko marka, ale aktualność stanu wiedzy, bogata funkcjonalność, szerokie możliwości procesu/ów w danej chwili, kompetentny personel.

Ewolucja nowoczesności w branży kruszyw

Obserwując branżę kruszyw budowlanych na przestrzeni kilku/kilkunastu lat wspomniana wyżej nowoczesność ulegała widocznej ewolucji. Rozwój wiedzy i optymalizacja struktur organizacyjnych, rozwój techniczny środków produkcji oraz metod automatyzacji i zarządzania informacją przyczyniły się w widocznym stopniu do ciągłego doskonalenia wszelkich procesów w branży. Jest to bardzo widoczne i porównywalne chociażby w takich faktach, jak:

• jednostkowa wielkość produkcji na zatrudnionego,
• zwiększenie asortymentowe produktów i elastyczność produkcji,
• poprawa wskaźników energochłonności – energia elektryczna, paliwa (litr/t; kWh/t),
• poprawa stanu BHP i ochrony środowiska,
• postrzeganie rekultywacji jako dodatkowej wartości po zakończeniu wydobycia,
• synergia ze środowiskiem lokalnym,
• bardziej racjonalne inwestowanie,
• bardziej efektywna analityka danych i raportowanie,
• poprawa cech fizykochemicznych produkowanych kruszyw,
• poprawa w komunikacji zewnętrznej i wewnętrznej,
• ciągłe doskonalenie struktur organizacyjnych (w tym związane z outsourcing’iem, share service’em, itd.),
• widoczny progres w szkoleniach, edukacji, w „inwestowaniu” w pracowników.

Rozwojowi branży w znacznym stopniu pomogło członkostwo unijne i związany z tym dynamiczny rozwój infrastruktury. Od czasu akcesji Polski do UE, przez okres dekady produkcja kruszyw się podwoiła. Nie wynikało to tylko z uruchamiania innych, nowych kopalń, ale przede wszystkim z doskonalenia elastyczności i nowoczesności, jak już wyżej wspomniano.

Rys 2. Struktura ilości najmniejszych i największych kopalń w okresie największego zapotrzebowania. Źródło [1]

Wykresy [1] i [2], oprócz widocznego wzrostu ilości wyprodukowanych kruszyw, obrazują wpływ rozwoju nowoczesności na obecne możliwości i zaawansowanie w branży, szczególnie w kategoriach największych kopalń. W okresie największego zapotrzebowania, w 2011 roku, ilość kopalń z możliwościami produkcji powyżej 1 mln ton rocznie wzrosła o ponad 120% i nie oznaczało to budowy nowych kopalń, ale wzrost wydajności istniejących i dostosowanie ich do chwilowych potrzeb dzięki osiągniętej już elastyczności i optymalizacji. Taką elastyczność zapewniły wcześniejsze inwestycje w nowoczesny park maszynowy oraz rozwiązania z obszaru technologii informatycznych i automatyki. W realizowanych inwestycjach najważniejszy był model finansowy, gdzie oprócz kosztów zakupu ważne były koszty eksploatacji, utrzymania, serwisu i wartości końcowej. Przy założeniach inwestycyjnych wyraźny był podział na inwestycje odtworzeniowe, poprawiające warunki pracy, oraz kategoria bardzo ważna, jak inwestycje redukujące koszty. Analizując potrzeby rynku w latach kolejnych, dalsze zwiększanie możliwości rocznej produkcji jest mało uzasadnione. Ilości wyprodukowane w 2011 roku raczej nie zostaną powtórzone w przyszłości.

Oprócz nowoczesnego parku maszynowego, najwięcej innowacyjnych zmian wprowadziła zaawansowana technologia informatyczna. Systemy wspomagające projektowanie i nadzorowanie wydobycia szczególnie spod lustra wody, jak też sterujące, nadzorujące, wizualizujące i raportujące procesy produkcyjne, to obecna nowoczesność. Dzisiaj możemy powiedzieć, że szkice, ołówki, kalkulatory, papier milimetrowy to pradawna przeszłość.

Cały Artykuł został  opublikowany w numerze 4/2017 dwumiesięcznika "Surowce i Maszyny Budowlane".