Nadrzędnym celem polityki surowcowej powinno być zapewnienie bezpieczeństwa gospodarczego Polski. Ma ono tym mocniejsze podstawy, im bardziej realizowane jest na bazie własnych, krajowych zasobów kopalin. Decyduje to o sile państwa oraz jego faktycznej suwerenności (tj. możliwości nieulegania presjom politycznym poprzez różne formy nacisków, a nawet szantażu gospodarczego, których przykłady mogliśmy śledzić w niedalekiej przeszłości). Uniezależnienie surowcowe od krajów ościennych jest fundamentem rozwoju gospodarczego Polski i stanowi zadanie na miarę I połowy XXI wieku. Dla zapewnienia prawidłowego rozwoju gospodarczego konieczne jest dostarczanie różnych kopalin tj.: energetyczne (węgiel kamienny i brunatny), rudy metali czy surowce skalne. Polska jest krajem zasobnym w te kopaliny i ich wydobycie powinno przyczyniać się do wzbogacenia kraju i jego obywateli.

Rozwój oparty na rodzimych kopalinach zapobiega bezrobociu i emigracji zarobkowej młodych obywateli oraz wymusza rozwój powiązanych z górnictwem firm zaplecza technicznego, instytutów badawczo-projektowych i placówek naukowych. Docelowo powinien on zapewnić bezpieczeństwo surowcowe i energetyczne Polski (Dubiński 2011, Kasztelewicz, 2011, 2013).

Intensywny rozwój gospodarczy zwiększa zapotrzebowanie na te kopaliny. Niestety obecna polityka państwa w zakresie górnictwa nie sprzyja temu rozwojowi, a wręcz przeciwnie: ogranicza go. Brakuje w niej bowiem myślenia kompleksowego i perspektywicznego, zarówno na szczeblu centralnym, jak i na poziomie województw czy gmin. Nie ma obecnie wsparcia rządowego i prawa chroniącego kopaliny przed zabudową oraz wsparcia interesów przedsiębiorcy górniczego. Firmy górnicze niekiedy pozostawiane są same sobie, a za przeciwników mają polityków unijnych, samorządowych, jak również zorganizowane grupy ekologów. Niejednokrotnie można ulec wrażeniu, że interesy ekologiczne i lokalne są przedkładane ponad interesy krajowe.

 

Pakiet klimatyczno-energetyczny 

W dniu 11 grudnia 2008 roku, na szczycie przywódców krajów członkowskich w Brukseli, przyjęto pakiet rozwiązań w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej, który w 2009 roku został przyjęty przez Parlament Europejski. Jego główne cele to:

• zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych przynajmniej o 20% w 2020 r. w porównaniu do bazowego 1990 r. oraz warunkowo o 30% w przypadku zawarcia prawnie wiążącego porozumienia globalnego, w którym inne kraje rozwinięte zobowiążą się do porównywalnej redukcji, a kraje rozwijające się podejmą także adekwatne, dopasowane do swoich możliwości działania,
• zwiększenie udziału energii produkowanej ze źródeł odnawialnych do 20% w 2020 r. w bilansie energetycznym UE. Odpowiednia Dyrektywa obejmuje swym zakresem trzy sektory gospodarki: produkcję energii elektrycznej, ciepłownictwo oraz transport. Państwa członkowskie powinny zapewnić 10% udziału energii odnawialnej w sektorze transportu,
• zmniejszenie zużycia energii elektrycznej o 20% do 2020 r. w porównaniu do scenariusza odniesienia business as usual – jako cel indykatywny na poziomie UE, bez towarzyszącej legislacji.

W pakiecie różnicuje się cele redukcji dla UE, dla sektorów objętych i nieobjętych Europejskim Systemem Handlu Uprawnieniami do Emisji (EU ETS), to jest:

• 21% redukcji emisji w 2020 r. w porównaniu do 2005 r. w sektorach objętych EU ETS,
• 10% redukcji emisji w 2020 r. w porównaniu do 2005 r. w sektorach nieobjętych EU ETS.

Biorąc pod uwagę kryterium równych wysiłków krajów członkowskich, Polska jest zobowiązana do realizacji następujących celów, różnych od średnich dla całej UE, czyli:

• możliwość 14% wzrostu emisji w 2020 r. w porównaniu do 2005 r. w sektorach nieobjętych EU ETS, kierując się wielkością Produktu Krajowego Brutto (PKB) na mieszkańca, niższą w Polsce od średniej w UE,
• zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych do 15% w 2020 r., zamiast 20% jak średnio w UE z uwagi na mniejsze zasoby odnawialnych źródeł energii w Polsce.

 
Autor: Zbigniew Kasztelewicz, Wydział Górnictwa i Geoinżynierii, Akademia Górniczo-Hutnicza

Fot. sxc

 Jak zamówić prenumeratę czasopisma drukowaną/elektroniczną