Jak jest?

Regulacje w zakresie zarządzania przestrzenią kraju nie miały dotychczas szansy uzyskać spójnego i kompleksowego charakteru. Dla przedsięwzięć geologiczno- -górniczych oraz dla sektora paliwowo-energetycznego ma to istotne znaczenie. Po raz kolejny doszło do zmian i odłożenia wdrożenia regulacji integrującej planowanie przestrzenne, rozwój, inwestycje, w tym infrastrukturalne, w takim kierunku, jak dokonano tego w innych krajach UE.

Dla realizacji zintegrowanego planowania powstał dokument pt. SZRP, który należy traktować jako swoiste założenia dla potrzeb przygotowania nowych regulacji. Po zaopiniowaniu przez Komitet Koordynacyjny ds. Polityki Rozwoju, SZRP został przyjęty przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. Jeszcze w KPZK 2030 w części uwarunkowań przyrodniczych „Pozostałe zasoby naturalne” zdawkowo omówiono gospodarkę zasobami surowców mineralnych na podstawie opracowania „Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i Świata 2009”. Dla realizacji celów KPZK 2030 wprowadzono obszary funkcjonalne, które miały być delimitowane na różnych poziomach zarządzania (krajowym, regionalnym). Delimitacja tych obszarów miała odbywać się (z wyjątkiem obszarów obejmujących więcej niż jedno województwo lub strategicznych z punktu widzenia funkcjonowania kraju) przede wszystkim na poziomie wojewódzkim lub lokalnym. W drodze uchwały Rady Ministrów miały zostać przyjęte już w 2013 wytyczne dla sporządzania planów zagospodarowania przestrzennego województw i stwierdzania ich zgodności z KPZK 2030, a tego nie zrealizowano. Także w ostatniej wersji projektu Kodeksu urbanistyczno-budowlanego (dalej „KUB”) brak było regulacji odnoszących się do powyższego zagadnienia. Planowane nowe regulacje milczą w tym zakresie.

Dla gospodarki zasobami surowcowymi decydująca jest aktualna Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r. (Strategia BEiŚ). Była ona dotychczas jedną ze zintegrowanych strategii rozwoju stanowiących element ŚSRK, z jednej strony uszczegóławiając jej zapisy w dziedzinie energetyki i środowiska, z drugiej zaś stanowiąc ogólną wytyczną dla Polityki Energetycznej Polski i innych programów rozwoju, które powinny być elementami systemu realizacji Strategii BEiŚ. Ponadto, w związku z obecnością Polski w Unii Europejskiej, Strategia BEiŚ teoretycznie powinna korespondować z celami rozwojowymi określanymi na poziomie wspólnotowym. Strategia BEiŚ była zatem przygotowaniem pod ramy strategiczne dla dalszych prac programowych i wdrożeniowych, dotyczących w szczególności ochrony zasobów naturalnych i środowiska przyrodniczego, jak również bezpieczeństwa i efektywności energetycznej.

Istotne jest, że wśród kierunków interwencji SOR w obszarze „Instytucje prorozwojowe i strategiczne zarządzanie rozwojem” wskazano m.in. wzmocnienie strategicznej koordynacji i zarządzania politykami publicznymi oraz zwiększenie efektywności programowania rozwoju poprzez zintegrowanie planowania przestrzennego i społeczno-gospodarczego. Środkiem do ich realizacji są właśnie realizowane projekty strategiczne: „Konsolidacja i wzmocnienie systemu zarządzania rozwojem” – mający na celu przebudowę systemu zarządzania rozwojem Polski oraz „Zintegrowane dokumenty” – zmierzający do integracji systemu programowania społeczno-gospodarczego i planowania przestrzennego na wszystkich poziomach zarządzania: krajowym, regionalnym, funkcjonalnym i lokalnym.

Mając na uwadze, że nowy system zarządzania rozwojem (w tym w formie zintegrowanej z zarządzaniem przestrzenią kraju i górotworem), jest elementem działań przewidzianych w SOR, konieczne jest wskazanie i analiza kluczowych założeń i kierunku SZRP w relacji do SOR, której efekty są podstawą dalszych wniosków.

W obszarze optymalizacji dostępu do zasobów geologicznych brak jest jednak w SZRP propozycji stosownej regulacji czy odniesień lub odesłań, co w zestawieniu ze zmianą zakresu dotychczas projektowanych regulacji w KUB może budzić niepokój i wskazywać na pewną – wydaje się niezamierzoną – lukę lub nieścisłość, tym bardziej, że obecnie kończą się już prace nad Polityką Surowcową Państwa (PSP). Ministerstwo Środowiska przygotowało w tym celu projekt dokumentu pt. Polityka Surowcowa Państwa.