Wychodząc na przeciw problemom, rosnącym kosztom inwestycji drogowych wynikającym ze wzrostu cen surowców i materiałów, w związku z wojną w Ukrainie, Rada Ministrów zwiększyła limity finansowe programów drogowych. W przypadku Programu Budowy Dróg Krajowych to wzrost o 2,6 mld zł, a Programu Budowy 100 Obwodnic o 115 mln zł. Limit waloryzacji kontraktów na drogach krajowych zawieranych od początku tego roku został podwojony i wyniesie 10 proc. wartości Zaakceptowanej Kwoty Kontraktowej. Wcześniej wzorcowy limit waloryzacyjny wynosił 5 proc. Ponadto do 10 proc. podwyższony zostanie limit waloryzacji dla umów zawartych wcześniej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad - głównie z limitem 5 proc. - oraz tych, które nie były objęte waloryzacją. Dzięki tej sprawnej i odważnej decyzji Rządu, niwelujemy skutki spowodowane wybuchem wojny w Ukrainie i realizujemy inwestycje infrastrukturalne.

Ministerstwo Infrastruktury i GDDKiA obserwują sytuację na rynku analizując ceny materiałów i ich dostępność. Jesteśmy także w stałym kontakcie z branżą i wiemy, że sytuacja np. na rynku stali i wyrobów stalowych jest dziś bardzo trudna - zarówno pod względem cen, jak i dostępności. Problemy dotyczą bardzo szerokiego asortymentu: stali konstrukcyjnej, zbrojeniowej, barier, ekranów i innych wyrobów - powiedział wiceminister infrastruktury Rafał Weber.

 

Prokuratoria Generalna i Urząd Zamówień Publicznych za waloryzacją

„W takich nadzwyczajnych okolicznościach stosowanie mechanizmów waloryzacji wynagrodzenia jest w wielu przypadkach uzasadnione, a wręcz konieczne. Niewprowadzenie koniecznych zmian w umowie może nie tylko poważnie zachwiać równowagą ekonomiczną stron na niekorzyść wykonawcy, ale także prowadzić do negatywnych konsekwencji dla zamawiającego.” To fragment stanowiska Prokuratorii Generalnej w kwestii waloryzacji ogłoszonego na początku sierpnia br., która podzieliła stanowisko Urzędu Zamówień Publicznych. Oba organy uważają, że gwałtowne, zdecydowanie przewyższające dotychczasowe trendy rynkowe i nieprzewidywalne zmiany cen materiałów i robót budowlanych obserwowane obecnie w Polsce w wyniku wojny w Ukrainie pozwalają na dokonanie koniecznej zmiany umowy na podstawie przepisów PZP.

 

84 inwestycje z aneksami

GDDKiA w dwóch lipcowych turach podpisała łącznie 50 aneksów z 18 wykonawcami. W pierwszej połowie sierpnia podpisaliśmy jeden aneks, kolejny wczoraj, a dziś, zgodnie z przyjętym harmonogramem, następnych 32. To łącznie 84 inwestycje realizowane przez 24 wykonawców.

Budimex

A18 Iłowa - gr. woj. lubuskiego i dolnośląskiego

S1 Podwarpie - Dąbrowa Górnicza

S5 Ornowo - Wirwajdy

S7 Modlin - Czosnów

S11 Koszalin Zachód - Zegrze Pomorskie

S61 Suwałki - Budzisko

DK51 obwodnica Smolajn

Mirbud

A18 Żary Zachód - Iłowa

A18 gr. woj. lubuskiego i dolnośląskiego - Golnice

S11 Koszalin Południe - Bobolice

S11 obwodnica Olesna

DK78 Siewierz - Poręba - Zawiercie

Intercor

A2 Kałuszyn - Groszki

S7 Lesznowola - Tarczyn Północ

S7 Moczydło - Miechów

Mostostal Warszawa

S7 Załuski - Modlin

S11 Zegrze Pomorskie - Koszalin Południe

DK45 obwodnica Praszki

Polaqua

A2 Gręzów - Siedlce Zachód

S3 Świnoujście - Dargobądz

S7 Warszawa Lotnisko - Lesznowola

Stecol

A2 Groszki - Gręzów

S14 Aleksandrów Łódzki - Emilia

Strabag

S19 Kraśnik Południe - Janów Lubelski Północ

DK42 obwodnica Wąchocka

Aldesa

S7 Siedlin – Załuski

S19 Księżyno – Białystok Południe

PORR

DK32 obwodnica Strykowa

Swietelsky Rail

DK28 obwodnica Nowego Sącza i Chełmca

Gulermak

S7 Widoma - Kraków

Polimex Infrastruktura

DK25 obwodnica Brzezia

Kolin İnşaat Turizm Sanayi Ve Ticaret

S19 Malewice - Chlebczyn

Polbud Pomorze (podpisano 25 sierpnia)

S3 Dargobądz - Troszyn

Colas (podpisano 10 sierpnia)

DK22 obwodnica Strzelec Krajeńskich

Na początku września planujemy podpisanie ostatniej tury aneksów z wykonawcami naszych inwestycji.

Podpisywane aneksy dotyczą inwestycji realizowanych w ramach rządowych programów: Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 r.) oraz Budowy 100 Obwodnic na lata 2020-2030. Aneksy obejmują wynagrodzenie za prace wykonane po 24 lutego br., czyli po agresji Rosji na Ukrainę i związanych z tym skutków ekonomicznych.

Podniesienie limitu waloryzacji będzie miało zastosowanie także do tych wykonawców, którzy podpisali umowy w ostatnim czasie jak również składali oferty w 2021 roku lub w 2022 roku (przed wybuchem wojny) i oczekują na wybór oferty najkorzystniejszej lub podpisanie umowy. W nowych przetargach, ogłaszanych od tego roku, również zapisano zwiększony do 10 proc. limit waloryzacji.

 

Mechanizm waloryzacji - jak działa? Przypominamy

W skład „koszyka”, składającego się z głównych elementów cenotwórczych wpływających na ostateczny bilans kosztowy kontraktu, wchodzą ceny produkcyjne: paliwa, cementu, asfaltu, stali, kruszywa oraz średnie wynagrodzenia pracowników branży (wszystkie z ustalonymi stałymi wagami).

Dodatkowo pod uwagę brany jest indeks zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych - wskaźnik inflacyjny (CPI), który odzwierciedla pozostałe elementy cenotwórcze, które nie zostały wyodrębnione w „koszyku” (np. produkty spożywcze, usługi edukacyjne, usługi hotelowe).

Mechanizm waloryzacyjny oparty o „koszyk” na bieżąco reaguje na zmiany poszczególnych cen głównych elementów cenotwórczych. Tym samym wzrosty czy spadki cen jednego rodzaju asortymentu w danym okresie często bilansowane są spadkami czy wzrostami innych elementów. W przypadku projektów realizowanych w systemie Projektuj i buduj, waloryzacja następuje od wystawienia pierwszego Przejściowego Świadectwa Płatności (PŚP), wystawionego po upływie 12 miesięcy od daty rozpoczęcia prac, czyli jeszcze na etapie projektowania. W przypadku systemu Buduj, waloryzacja rozpoczyna się od pierwszego PŚP za roboty, czyli de facto od razu.

W zależności od aktualnej sytuacji gospodarczej i rynkowej, wskaźnik waloryzacyjny może przyjmować wartości dodatnie, co powoduje zwiększenie wynagrodzenia wykonawcy. Zdarzały się jednak również sytuacje, kiedy wskaźniki waloryzacyjne przyjmowały wartości ujemne. Tym samym następowało zmniejszenie należnego wynagrodzenia wykonawcy.

Jednym z głównych założeń mechanizmu waloryzacyjnego jest solidarny (50/50) podział ryzyka związanego ze wzrostem kosztów realizacji kontraktów pomiędzy wykonawcę a zamawiającego (GDDKiA). Przyjęto, że 50 proc. wartości kontraktu podlega waloryzacji. Takie podejście ma zapobiec sytuacji niekontrolowanego i nieograniczonego wzrostu kosztów inwestycji drogowych.

 

Wspólna odpowiedzialność za stabilność sektora

Należy podkreślić, że żadne rozwiązania, w tym mechanizm waloryzacji, nie zwalniają wykonawców z analizy ryzyka i rzetelnej wyceny ofert. Tylko należyta wycena usług, kalkulacja ceny na etapie składania oferty (gwarantuje stabilną realizację danego kontraktu. Dzięki niej wszystkie prace prowadzone przy inwestycjach zostaną wykonane terminowo i z zachowaniem odpowiedniej jakości, a zasady waloryzacyjne zbilansują wahania rynkowe cen

Warto też zwrócić uwagę, że dostępnym zabezpieczeniem przed wzrostem np. kosztów paliw, jest również hedging. Są to średnio- i długoterminowe kontrakty (nawet czteroletnie) zawierane w formule stałych cen. Wiele przedsiębiorstw, również tych realizujących relatywnie niewielkie kontrakty na drogach krajowych, korzysta obecnie z tego typu zabezpieczeń.