Parametry ścieków

W sytuacji gdy wiemy, że wprowadzamy do wód ścieki, konieczne jest odpowiednie stosowanie wymagań wynikających zarówno z przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2020 r. Prawo wodne, jak i wskazanymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej  z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód czy do urządzeń wodnych.

Jak to zostało przedstawione wcześniej, przedsiębiorca z branży kruszyw wytwarzał będzie trzy podstawowe typy ścieków, tj. wodę zużytą wprost do celów produkcyjnych, wody z odwodnienia zakładu górniczego, ścieki bytowe. Dodatkowo pojawić się mogą sytuacje, kiedy odprowadzone są ich mieszaniny (w tym z wodami opadowymi i roztopowymi). Konieczne jest zatem odpowiednie stosowanie wymagań zawartych w wymienionych wyżej ustawie i rozporządzeniu. Nie sposób ich wszystkich omówić w krótkim artykule, jednak warto zwrócić uwagą na kilka z nich, o kluczowym znaczeniu.

W pierwszej kolejności wspomnieć należy zakaz wprowadzania ścieków bezpośrednio do wód podziemnych. Ustawa zakazuje też ich wprowadzania (między innymi wg art. 75 pkt 2 lit b-e) do wód powierzchniowych w obrębie kąpielisk, miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli i plaż publicznych nad wodami oraz w odległości mniejszej niż 1 kilometr od ich granic, wód stojących. Ponadto zakazuje wprowadzania ścieków do jezior, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż 24 godziny. Zakaz dotyczy też ich wprowadzania do cieków naturalnych oraz kanałów będących dopływami jezior, jeżeli czas dopływu ścieków do jeziora byłby krótszy niż 24 godziny. 

Warto też wspomnieć, że do ziemi (w tym rowów, z których ścieki infiltrują do ziemi) nie wolno wprowadzać ścieków zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, czy jeżeli stopień oczyszczania ścieków lub miąższość utworów skalnych nad zwierciadłem wód podziemnych nie stanowi zabezpieczenia tych wód przed zanieczyszczeniem oraz w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk, miejsc okazjonalnie wykorzystywanych do kąpieli oraz plaż publicznych (wg art. 75 pkt 3 lit. a, c, e ustawy Prawo wodne).

Najwyższą dopuszczalną zawartość substancji zanieczyszczających w ściekach (lub wymagany procent jej redukcji) wskazuje przywołane wyżej rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. Zgodnie z jego treścią ścieki przemysłowe (wg §4 ust. 5-7) wprowadzane do wód powinny posiadać parametry opisane w załączniku nr 4 do tego rozporządzenia. W przypadku wód z odwodnienia zakładów górniczych najwyższe dopuszczalne wartości substancji zanieczyszczających określa tabela II w załączniku nr 4 do rozporządzenia (wg §12). Parametry ścieków bytowych wprowadzanych do wód, w zależności od tego, czy ma to miejsce w obrębie tzw. aglomeracji ściekowej, powinny spełniać wymagania opisane odpowiednio w załączniku nr 2 lub 3 do rozporządzenia. Wymagane parametry ścieków wprowadzanych do ziemi opisano w §11 ww. rozporządzenia.

Jakość odprowadzanych wód opadowo-roztopowych

Podstawowe wymagania jakościowe dla wprowadzania wód opadowych i roztopowych wskazuje art. 75a ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne. Mówi on, że zakazuje się wprowadzania bezpośrednio do wód podziemnych wód opadowych lub roztopowych, ujętych w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych. Zakazuje się także ich wprowadzania do urządzeń wodnych, o ile wody te zawierają substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego lub jest to sprzeczne z treścią rozporządzenia dotyczącego wymagań dla ścieków i odprowadzanych wód opadowych. 

Wody opadowe i roztopowe można podzielić na dwa typy według rozporządzenia Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych. Pierwszy typ wskazany w §17 ust. 1 ww. rozporządzenia to wody pochodzące z wymienionych w nim zanieczyszczonych powierzchni szczelnych. Dla branży kruszyw istotne jest, że należą do nich odpowiednio (tj. z uwzględnieniem ilości opadów): parkingi o powierzchni powyżej 0,1 ha oraz obiekty magazynowania i dystrybucji paliw.

Drugi typ wód opadowych i roztopowych obejmuje wody pochodzące z pozostałych, niewymienionych w §17 ust. 1 powierzchni.

Wody opadowe i roztopowe pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych wskazanych w §17 ust. 1 rozporządzenia, wprowadzane do wód lub do ziemi, poza spełnieniem opisanych wcześniej wymogów ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne muszą zawierać nie więcej niż 100 mg/l zawiesiny ogólnej oraz 15 mg/l węglowodorów ropopochodnych. W praktyce wymusza to stosowanie takich urządzeń oczyszczających jak osadniki zawiesiny i separatory.

Wody z powierzchni innych niż wskazane w §17 ust. 1 rozporządzenia (drugi typ) mogą być wprowadzane do wód lub do urządzeń wodnych bez oczyszczenia, z wyjątkiem przypadków, gdy narusza to wymagania wskazane w art. 75a ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (wg §17 ust. 2).

Podkreślić należy, że w omawianych przepisach brak jasnych warunków dla wprowadzania wód opadowych i roztopowych do ziemi.

Jakie pozwolenia wodnoprawne powinniśmy posiadać?

Fakt wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi wiąże się z koniecznością uregulowania tego procesu poprzez uzyskanie stosownych zgód wodnoprawnych (najważniejsze pośród nich są pozwolenia wodnoprawne). Przypomnijmy, o które z nich chodzi.

Na początek należy wskazać, że do wprowadzania ścieków do środowiska konieczne jest posiadania stosownego urządzenia. Zgodnie z definicją zawartą w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (w art. 16 pkt 65 lit. f) do urządzeń wodnych zaliczane są wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych. Wykonanie tych wylotów jako urządzeń wodnych wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, wskazanego w art. 389 pkt 6 omawianej ustawy.