Zgodnie z art. 23 ust. 2a pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (dalej PGG) udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż wymaga uzgodnienia z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) właściwym ze względu na miejsce wykonywania zamierzonej działalności. Kryterium uzgodnienia jest nienaruszanie zamierzoną działalnością przeznaczenia lub sposobu korzystania z nieruchomości określonego w sposób przewidziany w art. 7 (ustawy PGG)
Prawo prawem, życie życiem... W niniejszym artykule przedstawię historię przedsiębiorcy, który już dwukrotnie dostał negatywną opinię prezydenta miasta do projektu decyzji udzielającej koncesji na wydobycie piasku i żwiru.

Pojęcie bezkresne jak ocean

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze działalność w zakresie wydobywania kopalin ze złóż może być wykonywana po uzyskaniu koncesji, udzielanej w przedmiotowej sprawie przez starostę (organ koncesyjny). Bezspornie postępowanie uzgodnieniowe stanowi „wpadkowe" postępowanie w ubieganiu się przez przedsiębiorcę o uzyskanie koncesji na działalność gospodarczą w zakresie odkrywkowego wydobywania kopaliny – kruszywa naturalnego. Organ współdziałający powołuje się w swym rozstrzygnięciu, że w obowiązującym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (dalej SUiKZP) teren, na który jest procedowana koncesja na wydobycie, to tzw. tereny otwarte TO, a to uniemożliwia wydania pozytywnego uzgodnienia.
Art. 7 ust. 2 PGG stanowi: „W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podejmowanie i wykonywanie działalności określonej ustawą jest dopuszczalne tylko wówczas, jeżeli nie naruszy ona sposobu wykorzystywania nieruchomości ustalonego w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz odrębnych przepisach”. Pojęcie bezkresne jak ocean, co daje organowi wypowiadającemu się co do możliwości wydobycia kopaliny, wprost nieograniczone możliwość interpretacyjne.

Tereny otwarte

Tereny „otwarte” to pojęcie, które obejmuje wszystkie tereny niezajęte zabudową i infrastrukturą miejską. Najczęściej identyfikujemy je jako tereny zielone. Zgodnie z art. 95 ust. 2 PGG, w terminie do 2 lat od dnia zatwierdzenia dokumentacji geologicznej przez właściwy organ administracji geologicznej obszar udokumentowanego złoża kopaliny obowiązkowo wprowadza się do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Niestety termin ten jeszcze nie upłynął, co uprawniałoby do wydania przez wojewodę zarządzenia zastępczego.
Strefa TO w SUiKZP nie może być interpretowana jako zakaz wydobycia kopalin. Do interpretowania ograniczeń w SUiKZP stosuje się bogate orzecznictwo WSA i NSA.
Jak wskazał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 2 lutego 2006 roku,  w sprawie o sygn. akt: II OSK 490/05: „Zgodnie z zasadą „złotego środka", odzwierciedlającą najlepiej istotę konstytucyjnej ochrony prawa własności, postanowienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego/STUDIUM, nie powinny być interpretowane w sposób nadmiernie ograniczający prawa właściciela, ani w sposób nadmiernie rozszerzający istniejące ograniczenia praw właścicielskich, tak aby nie naruszało to istoty prawa własności".
Zdaniem prezydenta miasta, z treści Studium wynika, że teren został określony jako rolniczy i jakakolwiek inna forma jego wykorzystania, np. wydobycie kopalin, byłaby niezgodna ze Studium. Organ uzgadniający uznał, że zapisy Studium nie przewidują na wnioskowanym terenie możliwości eksploatacji złóż kruszywa naturalnego
W ocenie przedsiębiorcy organ uzgadniający, wydając negatywne postanowienie, nie zapoznał się z projektem decyzji dotyczącej udzielenia koncesji, także z dokumentacją geologiczną, decyzją określającą warunki realizacji przedsięwzięcia po przeprowadzonej ocenie oddziaływania na środowisko (dalej decyzja środowiskowa).
Co ciekawe, decyzja środowiskowa była pozytywna, czyli ustaliła warunki realizacji przedsięwzięcia polegającego na wydobyciu kopalin, z terenów otwartych według zapisów SUiKZP.

Dowolna interpretacja prezydenta

Analizując akta sprawy można dojść do konkluzji, że prezydent miasta dowolnie przyjął, że eksploatacja złoża będzie naruszać rolniczy sposób wykorzystywania terenu w sytuacji, gdyż wydobycie kopaliny oznacza tylko czasową a nie trwałą zmianę sposobu użytkowania gruntów rolnych. Nadto, po zakończeniu eksploatacji, teren zostanie zrekultywowany i w dalszym ciągu będzie możliwe jego rolnicze wykorzystywanie.
Mamy tu do czynienia z naruszeniem zasady pogłębiania zaufania do organów władzy publicznej (art. 8 k.p.a.), która przejawia się uniemożliwieniem przedsiębiorcy działalności gospodarczej wynikającej z pozytywnego zaopiniowania projektu decyzji dot. poszukiwania i rozpoznawania złoża kruszywa i uzyskania decyzji środowiskowej. Podkreślić również należy, że na gruncie poprzednio obowiązującej ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze orzecznictwo sądów administracyjnych wypracowało pogląd, że jako jedyne kryterium uzgodnienia udzielenia koncesji na działalność polegającą na wydobywaniu kopalin ze złóż czyni ona zgodność zamierzenia koncesyjnego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, jeżeli jest uchwalony, lub z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gminy. Przewidziane kryteria należy stosować w sposób ścisły. Niedopuszczalne jest stosowane innych kryteriów niż te, które są przewidziane w ustawie, w szczególności odpowiedniego stosowania przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Prawo geologiczne i górnicze jest jedynym aktem normatywnym regulującym zasady wykonywania określonej tam działalności (por. wyrok NSA z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt II GSK 703/10,: NSA z dnia 7 maja 2013 r. sygn. akt II GSK 312/12, WSA w Białymstoku z dnia 29 listopada 2010 r, sygn. akt II SA/BI 570/11, WSA w Olsztynie z dnia 16 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 323/11 WSA w Rzeszowie z 27 lutego 2008 r, sygn. akt II SA/Rz 865/07. publ. Baza orzeczeń CBOIS).
Nie ulega wątpliwości, że kierunkiem zagospodarowania przestrzennego przedmiotowego terenu jest przeznaczenie rolnicze. Jednakże dopuszczalna jest gospodarka zasobami geologicznymi pod warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów, przy zachowaniu walorów krajobrazowych. Zatem nie sposób zgodzić się ze stanowczym twierdzeniem w postanowieniu uzgadniającym, że ustalenie sfery TO stanowi niejako zaporę do eksploatacji złoża kruszywa, ponieważ nie jest możliwa równoczesna eksploatacja złoża kruszywa i prowadzenie działalności rolniczej.